ABD’nin gümrük vergisi kararı Türk otomotiv sektörünü nasıl etkiler?

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, ABD yönetiminin otomobil ithalatına yönelik yüzde 25 gümrük vergisinin Türk otomotiv endüstrisine yansımalarına ilişkin, “Türkiye’nin stratejik konumu ve esnek üretim kabiliyetleri bu zorlukları avantaja çevirme potansiyeli sunuyor. Ülkemizin dış politika ve ekonomik ilişkilerde dengeyi gözeten bir yaklaşımı var.” değerlendirmesini yaptı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın “Kurtuluş Günü” olarak nitelendirdiği 2 Nisan’da karşılıklı tarifeleri açıklamaya hazırlanması, küresel ticaret üzerindeki olası etkileriyle değerlendiriliyor. Trump’ın tarifeleri, küresel ölçekte en büyük belirsizlik kaynağı olmaya devam ederken, ülkelerden gelebilecek olası misillemeler ticaret savaşının derinleşebileceği endişelerini besliyor.

Tarifelerin sektörel yansımalarına yönelik analizler yapılmaya başlanırken, ABD başkanının otomobil ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi getireceğini açıklaması, Türkiye’nin bu ülkeye yönelik ihracat rakamlarını yurt içinde gündeme taşıdı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerinden derlenen bilgilere göre, ABD pazarı, Türkiye’nin otomotiv ihracatında önemli bir yer tutuyor.

ABD, geçen yıl 37,2 milyar dolarlık dış satım hacmiyle sektörel anlamda rekor kıran otomotiv endüstrisinin en büyük 10 pazarı içinde 9’uncu sırada yer aldı. ABD, bu yılın ilk 2 ayı dikkate alındığında listede bir sıra gerileyerek 10’unculuğa indi.

Bu ülkeye yapılan ihracatta yıllar arasında dalgalanmalar yaşansa da ABD’ye son 6 yılda ortalama 1,1 milyar dolarlık dış satım yapıldı.

2024 yılında ABD’ye sektörün yaptığı ihracat 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşirken, bu rakam 2023’te 1 milyar dolar, 2022’de 1,4 milyar dolar, 2021’de 1,2 milyar dolar, 2020’de 951 milyon dolar ve 2019’da 1 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.

Söz konusu sektörün bu ülkeye ihracatı yılın ilk 2 ayında önceki senenin aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 4 artışla 198 milyon dolara ulaştı.

Otomotiv endüstrisi bu dönemde toplam 6 milyar dolarlık ihracat hacmine ulaşırken, ABD’ye yapılan ihracatın payı yüzde 3,3 oldu. Buradan hareketle her 30 araçtan biri bu ülkeye gönderildi.

2024’TE ABD’DEN 391 MİLYAR DOLARLIK İTHALAT

OİB Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik, ABD’nin 11 milyon adet ile dünyanın en büyük ikinci motorlu araç üreticisi ve en büyük otomotiv üretim merkezleri arasında yer aldığını söyledi.

Çelik, ABD’nin aynı zamanda yıllık 14 milyon adetlik büyük bir iç pazara sahip olduğunu hatırlatarak, “Bu aynı zamanda ülkede canlı bir ‘aftermarket’ pazarına işaret ediyor. ABD dünyanın en büyük otomotiv ithalatçısı konumunda yer alıyor.” dedi.

Ülkenin geçen yıl 391 milyar dolarlık otomotiv ithalatı gerçekleştirdiği bilgisini paylaşan Çelik, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Sadece 8708 faslındaki tedarik endüstrisi ithalatı 90 milyar dolar. ABD’ye yönelik otomotiv ihracatımız son 4 yıldır 1 milyar doların üzerinde gerçekleşiyor ve ABD otomotiv endüstrisinde en fazla ihracat yapılan ilk 10 ülke arasında yer alıyor. ABD’ye yönelik tedarik endüstrisi ihracatımız 2024’te 1 milyar doları aştı. Dolayısıyla ihracatımız çok büyük oranda aksam ve parça ağırlıklı.”

Çelik, tüm detaylar tam bilinmese de ABD tarafından hem araçlara hem de otomotiv aksam ve parçalarına yüzde 25’lik oldukça yüksek oranlı gümrük vergisi getirilmesi öngörüldüğüne dikkati çekerek, araçlar için gümrük vergilerinin nisan başında devreye alınmasının beklendiğini dile getirdi.

Bu durumun Türkiye’ye olası yansımalarını değerlendiren Çelik, “Dolayısıyla ilk etapta ana sanayi firmalarımız olumsuz etkilenecektir. İhracatımız tedarik sanayi ağırlıklı olmakla birlikte dönem dönem ABD’ye binek otomobiller ve hafif ticari araçlarda önemli miktarlarda ihracat gerçekleştiriyoruz. Bu nedenle ilave gümrük vergileri her halükarda maliyet artırıcı olumsuz bir durum oluşturacaktır. Aksam ve parça ithalatına getirilecek gümrük vergileri için şimdilik net bir tarih bulunmuyor.” şeklinde konuştu.

KÜRESEL TİCARET İÇİN BÜYÜK RİSK

Baran Çelik, Trump yönetiminin sadece Çin’e karşı değil, Batılı müttefikleri ile Meksika ve Kanada gibi komşu ülkelere karşı da sert bir ticaret politikası izlediğini vurguladı.

Trump yönetiminin korumacı politikalarından Japon ve Koreli üreticilerin de etkileneceğinin altını çizen Çelik, “Sonuç olarak ticaret savaşları ve korumacı politikaların artacağı önümüzdeki dönem küresel ticaret için büyük risk oluşturuyor.” değerlendirmesinde bulundu.

“TÜRKİYE OTOMOTİV İÇİN ÖNEMLİ BİR MERKEZ”

Çelik, Türkiye açısından bu sürecin fırsat ve zorlukları bir arada içerdiğini belirterek, Türkiye’nin otomotiv sektörü için önemli bir üretim ve ihracat merkezi olduğunu söyledi.

Bu nedenle, Türkiye’nin küresel ticaret savaşlarının yaratacağı dalgalanmalardan etkilenme ihtimalinin yüksek olduğuna dikkati çeken Çelik, “Ancak, ülkemizin stratejik konumu ve esnek üretim kabiliyetleri bu zorlukları avantaja çevirme potansiyeli sunuyor. Ülkemizin dış politika ve ekonomik ilişkilerde dengeyi gözeten bir yaklaşımı var. Gelecek dönemde de hem Avrupa ile hem de Asya ve Amerika ile güçlü ticaret ilişkilerimizi sürdürmek Türkiye’nin stratejik önemini korumasına yardımcı olacaktır.” dedi.

TİM verilerine göre, 2024 ve 2025 yılı ocak-şubat dönemi otomotiv endüstrisinin en fazla ihracat gerçekleştirdiği ülkeler ve değişimleri şöyle: